JANIAK Jan Aleksander, przywódca PPS w Kutnie, poseł II i III kadencji Sejmu

Urodził się 24 listopada 1893 r. w Kutnie. Ojciec Michał – robotnik cukrowni, matka Julia z domu Kasprowicz. Żona Gabriela, córki Jadwiga i Maria, syn Mirosław. Ukończył szkołę elementarną w Kutnie. W okresie rewolucji 1905 r. uczestniczył w strajku szkolnym. Po odbyciu stażu w miejscowym Sądzie Gminnym otrzymał pracę biurową w Fabryce Maszyn Rolniczych Alfreda Vaedtke w Kutnie. W latach 1911 – 1915 pracował w prywatnej firmie transportowej w Łodzi. W 1915 r. wstąpił do PPS, a w roku następnym do Polskiej Organizacji Wojskowej w Kutnie. W latach 1916 – 1919 pracował w magistracie kutnowskim jako referent ds. szpitalnictwa i opieki społecznej. W 1919 r. z listy PPS w 1919 r został wybrany radnym miejskim. Podczas wojny polski – bolszewickiej jako ochotnik wstąpił do 37 pułku piechoty. Po powrocie z wojska pracował w Wydziale Powiatowym starostwa jako referent ds. szpitalnictwa. W 1921 r. został przewodniczącym Okręgowego Komitetu PPS. Współorganizator Klubu Robotniczego przekształconego później w Towarzystwo Uniwersytetów Robotniczych, od 1923 prezes zarządu TUR. Był jednym z pomysłodawców budowy Domu Robotniczego Kutnie. W 1922 r. kandydował po raz pierwszy do sejmu. Został pierwszym zastępcą posła. W 1926 r. poparł przewrót majowy Józefa Piłsudskiego. Na hasłach piłsudczykowskich socjaliści kutnowscy wygrali czerwcowe wybory samorządowe a J.A. Janiak ponownie został radnym. Polityczne zaplecze pozwoliło mu objecie stanowiska dyrektora Powiatowej Kasy Chorych. Na fali wzrostu poparcia dla PPS w powiecie kutnowskim w 1928 r. został posłem sejmu II kadencji, w 1929 r. ponownie radnym. W 1930 r. objął funkcję ławnika magistratu. W tym czasie ostro występował przeciwko rządom sanacyjnym. Na jednym z wieców przedwyborczych mówił: „Pod rządami sanacji chłop i robotnik żyć nie może. Wszyscy pod czerwone sztandary. Niech żyje rząd robotniczo – chłopski”. Posłem nie został wówczas wybrany, a firmowana przez niego lista „Centrolewu” otrzymała tylko 10 procent głosów. Pełnił jednak funkcje zastępcy posła – Franciszka Rogowskiego i kiedy ten zmarł w czerwcu 1934 r. J. A. Janiak został w jego miejsce posłem Sejmu III kadencji. Ślubowanie złożył w 11 grudnia 1934 r. W obu kadencjach sejmy należał do klubu PPS. Pracował w komisjach: opieki społecznej i inwalidzkiej oraz zdrowia publicznego. W tym czasie pracował również jako lustrator w okręgowej spółdzielni „Społem”. W 1936 r. został etatowym urzędnikiem Związku Zawodowego Robotników Cukrowni. W 1928 r. objął funkcję zastępcy sekretarza ZZRC. Autor wielu artykułów i korespondencji w prasie socjalistycznej: „Gazecie Kutnowskiej”, „Pobudce”, i ogólnopolskim „Robotniku”. Zmarł 8 sierpnia 1938 r. w wieku 45 lat. Jego pogrzeb stał się okazją do manifestacji politycznej przeciwko ówczesnym rządom. Brało w nim udział ponad 4 tys. osób. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Kutnie.

dr Jacek Saramonowicz

Oceń artykuł

Kliknij odpowiednie serduszko, aby ocenić (od najniższej oceny po lewej, do najwyższej - po prawej)!

Średnia ocena 3.7 / 5. Ilość głosów: 9

Bądź pierwszą osobą, która oceni