Obóz Wielkiej Polski w Kutnie

Zamach majowy Józefa Piłsudskiego skłonił przywódców obozu narodowego do sięgnięcia po pozaparlamentarne metody działania, w walce z sanacją, o odebranie jej władzy. W grudniu 1926 roku Roman Dmowski utworzył Obóz Wielkiej Polski (OWP), organizację mająca na celu pozaparlamentarną konsolidację prawicy. W deklaracji ideowej mocno podkreślano więź narodu z Kościołem Katolickim i przywiązanie do tradycji. Postulowano stworzenie silnego państwa narodowego, a także głoszono hasła walki z bezprawiem, anarchią i komunizmem.

Doktor Antoni Troczewski, przywódca kutnowskiego obozu narodowego, poparł projekt stworzenia OWP. 23 stycznia 1927 roku, w mieszkaniu doktora przy ul. Narutowicza, odbyło się zebranie organizacyjne OWP, podczas którego wybrano Mieczysława Fijałkowskiego (znanego komediopisarza i ziemianina ze Skłót) na oboźnego powiatowego.
Zasady organizacyjne i ideologię OWP w lutym 1927 roku na zebraniu w sali teatru Kutnie, przedstawił współorganizator obozu Wojciech Jaxa – Bąkowski z Warszawy. OWP był zbudowany hierarchicznie, wszelkie władze powoływano przez mianowanie. Na czele organizacji stał wielki oboźny, którym był R. Dmowski. Obszar Polski podzielono na 6 dzielnic, te zaś na województwa, okręgi lub ziemie i powiaty. Najniższą jednostką organizacyjną była placówka. Na czele każdej organizacji terenowej stał oboźny. Istniały również rady i zarządy, które miały tylko funkcje doradcze. W Kutnie członkowie OWP rekrutowali się głównie spośród działaczy ZLN i Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” liczącego wówczas w Kutnie ok. 500 członków.
Pod koniec lutego i w marcu 1927 roku odbyło się szereg zebrań dyskusyjnych, kutnowscy działacze wzięli udział w zjeździe dzielnicowym OWP w Warszawie.
W strukturach organizacyjnych obozu wyodrębniono tzw. „ruch młodych”. Cieszył się on dużym poparciem A. Troczewskiego, który właśnie w młodzieży upatrywał przyszłość obozu narodowego. W październiku 1927 roku w zjeździe „młodych” w Warszawie brało udział 30 delegatów z Kutna. W sierpniu 1928 roku odbył się pierwszy powiatowy zjazd „młodych”, z udziałem delegatów z powiatu gostynińskiego i łęczyckiego. Referat o roli OWP wygłosił W. Jaxa – Bąkowski. W zjeździe uczestniczyli również posłowie Mieczysław Fijałkowski i Karol Wierczak (członkowie Wielkiej Rady OWP).
Kutnowscy „młodzi” organizowali zebrania z udziałem W. Domańskiego i B. Piaseckiego z Warszawy, podczas których sytuację polityczną w kraju, w tym szczególnej krytyce poddano projekt nowej konstytucji przedstawiony przez sanację. W lutym 1929 roku „młodzi” zorganizowali akcję pn. „tydzień antykomunistyczny”, która miała uzmysłowić społeczeństwu niebezpieczeństwo komunizmu i konieczność organizowania się do walki z „czerwonym wrogiem Polski”. Członkowie kutnowskiej placówki urządzali odczyty dotyczące kwestii żydowskiej, masonerii i polityki międzynarodowej. Na ulicach pojawiały się ulotki o tematyce żydowskiej, a na słupach i murach miasta malowano hasła OWP.
Władze sanacyjne, pod różnymi pretekstami, starały się utrudniać działalność OWP. Ostatecznie, w marcu 1933 roku, na podstawie decyzji MSW rozwiązano organizację na terenie całego kraju z powodu: „… inspirowania ekscesów i zaburzeń, podsycania nienawiści partyjnej i rasowej, urządzania demonstracji i zgromadzeń z wyraźnym zamiarem podburzania ludności przeciwko władzom państwowym”. Starosta kutnowski, wykonując polecenie władz, rozwiązał także kutnowską placówkę OWP. Członkowie rozwiązanej organizacji zasilili sekcję „młodych” SN w Kutnie (w 1934 roku sekcja liczyła 50 członków). Aktywnym działaczem kutnowskich „młodych” był student J. Marchlewski, siostrzeniec posła M. Fijałkowskiego.

dr Jacek Saramonowicz

Oceń artykuł

Kliknij odpowiednie serduszko, aby ocenić (od najniższej oceny po lewej, do najwyższej - po prawej)!

Średnia ocena 5 / 5. Ilość głosów: 3

Bądź pierwszą osobą, która oceni