Urodził się 11 maja 1934 roku w Karmkowie Lipskim w gminie Nur powiat Ostrów Mazowiecka na Mazowszu jako pierworodny syn małżonków Wincentego i Antoniny z Godlewskich. Rodzina Lipskich miała jeszcze później trójkę dzieci. Po zakończeniu II wojny światowej uczęszczał do 4- klasowej Szkoły Powszechnej w Karmkowie, następnie kontynuował naukę w szkole 7- klasowej w pobliskiej miejscowości Ołowskie. Po jej ukończeniu kontynuował naukę w liceum w Ciechanowcu, gdzie w 1953 roku zdał maturę. Od dzieciństwa miał do czynienia w swoim najbliższym otoczeniu z działalnością patriotyczno – niepodległościową. W czasie okupacji niemieckiej była to konspiracja AK, a w czasach powojennych NSZ. Po maturze rozpoczął studia na Politechnice Gdańskiej (wydział budowy okrętów). Już jednak w styczniu 1954 roku przerwał naukę i podjął pracę w stoczni remontowej, jednocześnie samodzielnie ucząc się języka łacińskiego. Wkrótce postanowił zgłosić się do Seminarium Duchowego w Warszawie, które ukończył w 1959 roku. Święcenia kapłańskie przyjął w dniu 2 sierpnia 1959 roku z rąk prymasa Polski – ks. Stefana kardynała Wyszyńskiego. Jeszcze w tym samym roku objął pierwszy wikariat w miejscowości Jasieniec k. Grójca. Następnie w roku 1960 został przeniesiony do Grodziska Mazowieckiego. Już w tych pierwszych parafiach miał problemy w relacjach z władzą komunistyczną. We wsi Oppy wbrew władzy ludowej doprowadził do wybudowania kapliczki w miejscu zniszczonego krzyża upamiętniającego zbrodnie niemieckie na Polakach w 1939 roku. W 1962 roku objął kolejny wikariat, tym razem w Warszawie – Płudach. Następnie odbywał posługę kapłańską w warszawskiej parafii p.w. Świętej Rodziny. W tym okresie często był wzywany na przesłuchania przez funkcjonariuszy MO, gdzie uznano go za „ wroga ludu”. W tym okresie często zmieniał parafie, kolejna w Raszynie, następnie parafie warszawskie: p.w. Świętego Wojciecha, p.w. Matki Bożej Niepokalanie Poczętej i p.w. Nawrócenia św. Pawła. W latach 1970-72 pracował w Świdrze jako kapelan sióstr. Do kolejnych przenosin ks. Lipskiego nie dopuścił ks. Prymas Wyszyński. W odpowiedzi „nieznani sprawcy” z SB dotkliwie pobili księdza. Mimo to nadal konsekwentnie prowadził swoją działalność katechetyczną i patriotyczną. Według opinii SB w Świdrze ks. Lipski miał popaść w konflikt z administratorem parafii ks. Andrzejem Jankowskim. Miało to rzekomo wypływać z faktu, że obaj duchowni jednocześnie przybyli do parafii i posiadali taki sam staż kapłański. Utworzył punkt katechetyczny w kaplicy zakonnej, w oparciu o którą zamierzał utworzyć filię parafii. Kuria w celu unormowania sytuacji w parafii Świder zaproponowała ks. Lipskiemu przejście drogą awansu na inną parafię, na co jednak ten nie wyraził zgody. Ostatecznie pozostał jako wikariusz z pełnieniem funkcji rektora kaplicy zakonnej. W 1972 roku decyzją Kurii skierowany został do parafii Białynin w dekanacie skierniewickim. W pierwszym roku pracy z jego inicjatywy na miejscowym cmentarzu wybudowano Pomnik Katyński i Pomnik Łagrów Syberyjskich. 16 marca 1973 roku doszło do niecodziennego zajścia na miejscowym cmentarzu protestanckim, gdzie funkcjonariusze SB w asyście komendanta MO mieli zamiar wykopać nielegalnie pochowanego nieboszczyka. Doszło do czynnej obrony cmentarza. Ostatecznie ks. Lipski doprowadził do sądowego wykupienia cmentarza w 1977 r. Na duchownego w odwecie spadały kolejne represje władz, kary grzywny za rzekome zorganizowanie procesji w dniu Wszystkich Świętych. W 1977 roku podczas wizytacji parafii Kochanów, poświecony został kamień węgielny pod budowę nowej świątyni. Podczas budowy ks. Lipski niejednokrotnie sam pomagał w pracach. Kościół wznoszony był w latach 1977 – 1979 według projektu Stanisława Wojdy. Budowla została poświęcona w dniu 31 sierpnia 1980 roku przez biskupa pomocniczego warszawskiego Władysława Miziołka. Od samego początku istnienia NSZZ „Solidarność” ks. Lipski był wielkim zwolennikiem związku. Dzięki pewnej liberalizacji polityki władz wobec Kościoła, po powstaniu NSZZ „Solidarność’ otrzymał zgodę na paszport i możliwość wyjazdu na pielgrzymkę do Ziemi Świętej w dniach od 18 do 28 listopada 1980 roku. Aktywnie angażował się w uruchomienie ośmioklasowej szkoły podstawowej. W styczniu 1981 roku jako pierwszy w ówczesnym województwie skierniewickim zawiesił krzyż w szkole podstawowej w Kochanowie. Z jego inspiracji krzyże takie zawisły również w obiektach państwowych w pobliskich Janisławicach i Borysławicach. W dniach 25 maja do 13 czerwca 1981 roku przebywał w Rzymie. Przez cały okres swojego probostwa w Kochanowie organizował dla dzieci i młodzieży darmowe wyjazdy na obozy oazowe, czy wycieczki krajoznawcze. W październiku 1981 roku wspólnie z księżmi: Marianem Marczewskim, Stanisławem Pisarkiem, Stanisławem Grabowskim napisał petycję do naczelnika gminy Głuchów, w której poparł stanowisko NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych w sprawie wstrzymania opłat III i IV raty podatku gruntowego. 13 grudnia 1981 roku ks. Lipski, choć był na liście internowanych nie został zatrzymany. 16 grudnia funkcjonariusze SB w ramach akcji o kryptonimie „KLON” w pomieszczeniach posterunku MO w Głuchowie przeprowadzili z nim rozmowę ostrzegawczą podczas, której zachowywał się: „ prowokacyjnie i oświadczył, że to co dotychczas zrobił było słuszne, a ponadto zawsze będzie występował publicznie w obronie skrzywdzonych i prześladowanych… odmówił podpisania oświadczenia o przestrzeganiu obowiązującego porządku prawnego”. W kazaniach w styczniu 1982 roku krytycznie wypowiadał się o peerelowskich środkach masowego przekazu stwierdzając, że: „radio i telewizja kłamią, Solidarność wcześniej czy później zwycięży. Generała Jaruzelskiego nazwał kamiennym łbem i Herodem”. Na kościele wywiesił dwie flagi biało – czerwone z kirem na znak żałoby po „Solidarności” i pomordowanych w kopalni „Wujek”. 30 stycznia 1982 roku podczas głoszonego kazania stwierdził, że wprowadzenie stanu wojennego było sprzeczne z Kartą Praw Człowieka ONZ, a internowanych nazwał: „najbardziej chlubnymi synami narodu”, którym należy się pomoc materialna. Zorganizował pomoc dla internowanych działaczy „Solidarności” w Łodzi poprzez zbiórkę żywności. Publicznie bronił prześladowanego i zwolnionego z pracy w szkole miejscowego działacza solidarnościowego Adama Schaba. 16 października 1982 roku ówczesny prymas Polski Jozef Glemp mianował ks. Mariana Lipskiego kanonikiem w uznaniu za: „wybudowanie świątyni i pracę duszpasterską”. Władze komunistyczne oceniały zaś ks. Kanonika Lipskiego tak: „…działał on przez cały czas wbrew miejscowym władzom polityczno – administracyjnym. Jego wystąpienia publiczne w tym okresie miały charakter antysocjalistyczny i antyrządowy. Nacechowane były fanatyzmem i nietolerancją wobec ludzi, którzy nie utożsamiali się z poglądami autora…” Nieoczekiwanie pod koniec października 1982 roku ks. Lipski ogłosił, że odchodzi z Kochanowa do parafii w Głogowcu k. Kutna. Urzędowy wniosek w sprawie nominacji ks. Lipskiego na proboszcza parafii w Głogowcu wpłynął dopiero pod koniec stycznia 1983 roku, a Wydział ds. Wyznań Urzędu Wojewódzkiego w Płocku ustosunkował się negatywnie do nominacji. Od samego początku pobytu w Głogowcu, ks. Lipski energicznie zabrał się za prace remontowo – budowlane i porządkowe. W każdą druga niedzielę miesiąca odprawiał mszę za Ojczyznę. 8 stycznia 1983 roku zorganizował spotkanie byłych internowanych działaczy „Solidarności” obejmujący osoby z województw: płockiego, włocławskiego i konińskiego. Takie zjazdy odbywały się również w późniejszych latach. Po mszach za ojczyznę byli działacze „Solidarności” spotykali się na tzw. „herbatkach”, gdzie dyskutowano na temat aktualnej sytuacji społeczno – politycznej. W związku z solidarnościową działalnością ks. Lipskiego w czerwcu 1983 roku komendant wojewódzki MO w Płocku przesłał do prymasa Glempa stosowne pismo, a prokurator rejonowy w Kutnie przeprowadził z nim rozmowę ostrzegawczą. SB zorganizowało nawet wizytę rodziców księdza w Głogowcu, którzy mieli nakłonić syna do zaprzestania pozareligijnej działalności. Wydział IV KW MO w Płocku wystosował również pismo do ordynariusza diecezji warszawskiej z protestem. Temat działalności ks. Lipskiego poruszany był także na jednym z posiedzeń Komisji Wspólnej Episkopatu i Rządu. SB prowadziła wobec ks. Lipskiego sprawę operacyjnego sprawdzenia (SOR) o kryptonimie „SANKTARIUM” nr rej 7343. Byli działacze NSZZ „Solidarność” skupieni wokół ks. Lipskiego rozpoczęli druk i kolportaż biuletynu pod nazwą „Obserwator Kutnowski”. Pismo to było wykonywane na powielaczu w jednym z pomieszczeń plebanii. Było ono rozprowadzanie wśród załóg kutnowskich zakładów i po mszach za Ojczyznę. W związku ze świętem maryjnym we wrześniu 1983 roku ks. Lipski zaprosił do Głogowca ks. Jerzego Popiełuszkę, który wygłosił tu kazanie. W Głogowcu gościli ponadto ks. Mieczysław Nowak z Łęk Kościelnych, Stanisław Małkowski z Warszawy. 1 listopada z inicjatywy księdza odsłonięto na miejscowym cmentarzu Pomnik Katyński. Przy budowie pomnika aktywny udział wzięli działacze „Solidarności: Barbara Tychońska, Władysław Walos, Zbigniew Kamiński, Tadeusz Wawrzyńczak. Msze w intencji ojczyzny uatrakcyjniane były udziałem aktorów. W Głogowcu gościli m.in: Jan Kulczycki, Krzysztof Wakuliński (Teatr Ochota), Stanisław Górka (Teatr Współczesny), Mieczyslaw Voit (Teatr Ateneum) Barbara Horowianka (Teatr Wola). 13 maja 1984 roku ks. Lipski zaprosił do Głogowca na nabożeństwo Stanisława Kucharskiego (kolega Janusza Onyszkiewicza) docenta Uniwersytetu Warszawskiego, który podczas spotkania na plebanii wygłosił godzinny wykład dotyczący prawa wyborczego w PRL. Prelegent uznał wybory w do Rad Narodowych za niedemokratyczne i sugerował zasadność bojkotu. W dniu 7 kwietnia 1985 roku podczas nabożeństwa rezurekcyjnego siedmioosobowa grupa działaczy solidarnościowych z Kutna i Płocka ogłosiła podjęcie akcji protestacyjnej w formie głodówki, która miała być wyrazem protestu przeciwko prześladowaniu duchowieństwa. Oświadczenie to podpisali: Teresa Piechocka, Jan Chmielewski, Tadeusz Zieliński, Tadeusz Wawrzyńczak, Robert Kalota, Krzysztof Kowalewski, Jan Ignaczewski. Informacje o proteście głodowym przekazywane były telefonicznie do Warszawy, a później do Radia „Wolna Europa”. Protest głodowy trwał 43 dni do 19 maja 1985 r., a uczestniczyło w nim rotacyjnie 49 osób. Ks. Lipski głodował kilka dni pod koniec protestu. Uczestnicy głodówki również z inspiracji ks. Lipskiego w kwietniu 1985 roku podczas nabożeństwa w kościele p.w. św. Stanisława Kostki na Żoliborzu w Warszawie dokonali wmurowania tablicy pamiątkowej poświęconej ks. Jerzemu Popiełuszce. Głodówka spotkała się wśród parafian i kutnowskiego duchowieństwa z niejednoznacznym odbiorem. Po 19 maja 1985 roku uczestnicy głodówki zmienili protest na tzw. „ pracę użyteczną na rzecz parafii”. Na nabożeństwie w dniu 12 maja 1985 roku w Głogowcu obecny był Zbigniew Romaszewski, który wygłosił prelekcję na temat łamania praw człowieka i obywatela w PRL. 9 czerwca na mszy za Ojczyznę uczestniczył Andrzej Gwiazda, który po nabożeństwie spotkał się w sali katechetycznej z grupą działaczy b. „Solidarności”. Podczas spotkania dyskutowano o wyborach do Sejmu i konieczności ich bojkotu. We wrześniu Głogowiec odwiedziła Anna Walentynowicz, która wypowiadała się krytycznie na temat wyborów do Sejmu. 11 maja 1986 roku ks. Lipski z Anną Walentynowicz i innymi działaczami opozycji wznowili protest głodowy. Podczas nabożeństwa odczytano oświadczenie uczestników protestu, w którym poinformowano o faktach szykanowania i represjonowania uczestników pielgrzymki do Głogowca. Chodziło zatrzymanie przez SB pielgrzymów udających się w druga niedzielę marca do Głogowca i zostali zatrzymani w aresztach śledczych w Kutnie i Gostyninie, gdzie dwie osoby zostały dotkliwie pobite. Ks. Lipski złożył w tej sprawie oficjalny protest. Z Kutna w proteście uczestniczyli: Stanisław Rzeźnicki, Wiktor Knopik, Władysław Walos i Katarzyna Kowalewska. Protest zakończono 18 maja 1986 roku, podczas nabożeństwa Anna Walentynowicz odczytała stosowne oświadczenie w tej sprawie. W latach 1983-85 z inicjatywy ks. Lipskiego przeprowadzono gruntowny remont kościoła parafialnego. Na placu przykościelnym wybudowano stacje drogi krzyżowej, ukazujące cierpienia narodu polskiego. Tekst historyczny dla stacji został napisany został przez ks. Lipskiego. W październiku 1986 roku działacze b. „Solidarności” skupieni wokół ks. Lipskiego utworzyli Regionalną Komisje Wykonawczą NSZZ „Solidarność” Ziemi Kutnowskiej. Z chwilą powstania RKW rozpoczęto również wydawanie własnego organu prasowego pt. „Gazeta Podziemna”. Z inspiracji proboszcza Głogowca w grudniu 1986 roku utworzona została młodzieżowa organizacja pn. Federacja Młodzieży Walczącej, która wydawała własny biuletyn pt. „Orlęta”. Oba pisma drukowane były w Warszawie, a następnieprzewożone były do Głogowca, skąd je kolportowano na terenie Kutna.
8 lutego 1987 roku podczas mszy za Ojczyznę, Tadeusz Wawrzyńczak – przywódca RKW „Solidarność” Ziemi Kutnowskiej odczytał oświadczenie, w którym poinformował, iż „Solidarność” nadała ks. Marianowi Lipskiemu godność „kapelana NSZZ Solidarność” w dowód uznania dla jego zasług dla ruchu solidarnościowego w Polsce. Podczas wyborów w 1989 roku ks. Lipski wspierał kandydatów solidarnościowego Komitetu Obywatelskiego. Ks. M. Lipski wspierał różne inicjatywy społeczne. Udzielał poparcia Towarzystwu Przyjaciół Dzieci. Udostępnił mieszkanie na plebanii na użytek Klubu Anonimowych Alkoholików i ich rodzin, a w 1995 roku za zgodą biskupa łowickiego A. Orszulika przebudował zabudowania gospodarcze parafii na kuchnię, salę spotkań i noclegownię dla bezdomnych. Były tam wydawane posiłki dla biednych rodzin byłych pracowników PGR – u w Głogowcu. W 1995 roku z inicjatywy księdza powołane zostało Katolickie Stowarzyszenie Wychowania w Trzeźwości.
W 1988 roku ks. Lipski objął probostwo w Osuchowie. Zainicjował tutaj również odprawianie nabożeństw za Ojczyznę. Z jego inspiracji aktywizacji nabrało Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży. W 1999 doprowadził do odsłonięcia tablicy upamiętniającej pomordowanych Polaków na dawnych kresach II RP w latach 1939 – 47. Tablica została wykonana według projektu Leonarda Duszeńki. Wcześniej takie tablice wykonane w 1994 roku w kutnowskiej odlewni zostały umieszczone w kościele w Głogowcu i na murze katedry w Kaliszu. W 2001 roku dzięki inicjatywie księdza wykonana została Droga Krzyżowa Narodu Polskiego. W 2004 roku ks. Kanonik Marian Lipski obchodził 45- lecie święceń kapłańskich. Dalej angażował się w działalność patriotyczną, organizował wystawy. Doprowadził do odsłonięcia, kolejnej – tym razem na Jasnej Górze w Częstochowie tablicy poświeconej Polakom pomordowanym na Kresach. 26 września 2005 roku ks. Marian Lipski zginął tragicznie w wypadku samochodowym. Pochowany został na cmentarzu w Osuchowie. W pogrzebie uczestniczyli biskupi Andrzej Dziuba i Józef Zawitkowski, 125 księży, przedstawiciele samorządu, działacze „Solidarności” i licznie zgromadzeni parafianie.
dr Jacek Saramonowicz
