Błękitna Armia w Kutnie

W czasie I wojny światowej Polacy walczyli na różnych frontach, zarówno po stronie państw centralnych, jak i państw ententy. W połowie 1917 r. z inicjatywy Romana Dmowskiego i kierowanego przez niego Komitetu Polskiego Narodowego utworzona została Armia Polska we Francji, zwana również od koloru mundurów Błękitną Armią. Od października 1918 dowództwo nad armią objął gen. Józef Haller. Wiosną 1919 r.… Kontynuuj czytanie Błękitna Armia w Kutnie

Niemiecka zbrodnia na mieszkańcach Kutna w lesie Kraśnica koło Gostynina

26 lutego 1940 roku Kazimierz Adamiak kutnowski urzędnik Magistratu po raz drugi w przeciągu czterech miesięcy został aresztowany przez gestapo. Rodzina tym razem o dalszym losie aresztowanego dowiedziała się dopiero po wojnie, dzięki relacji naocznego świadka egzekucji na kilkudziesięciu Polakach, której dokonali Niemcy w dniu 28 lutego 1940 roku w lesie Kraśnica koło Gostynina. Zofia Adamiak podczas ekshumacji zidentyfikowała szczątki… Kontynuuj czytanie Niemiecka zbrodnia na mieszkańcach Kutna w lesie Kraśnica koło Gostynina

Kłamstwo katyńskie

Po drugiej wojnie światowej pamięć o zbrodni katyńskiej była zakazana przez władze komunistyczne. Obowiązywała oficjalna wersja, że mordu na polskich oficerach dokonali Niemcy. W styczniu 1944 roku, specjalna komisja sowiecka pod przewodnictwem N. Burdenki, ogłosiła „raport”, w którym na podstawie sfabrykowanych dowodów i nieprawdziwych zeznań świadków stwierdzono, że: „Polacy rozstrzelani zostali przez Niemców jesienią 1941 r.”. Kłamstwo katyńskie miało szczególne… Kontynuuj czytanie Kłamstwo katyńskie

Zajęcie Zaolzia w 1938 roku z perspektywy Kutna

Wysunięte przez Hitlera żądania wobec Czechosłowacji skłoniły sanacyjne władze Polski do ponownej rewindykacji Zaolzia. 21 września 1938 roku rząd polski wysłał do władz Czechosłowaacji w tej kwestii odpowiednią notę. Jednocześnie rozpoczęto formowanie Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Śląsk” pod dowództwem gen. Władysława Bortnowskiego, która w razie potrzeby miała zająć Zaolzie. 22 września marszałek Rydz-Śmigły wydał rozkaz rozpoczęcia polskiej akcji dywersyjnej na Zaolziu.… Kontynuuj czytanie Zajęcie Zaolzia w 1938 roku z perspektywy Kutna

Rozstrzelanie ks. Franciszka Pruskiego przez Niemców w 1915 r.

W 1988 roku, w 70 rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, z inicjatywy NSZZ „Solidarność” Ziemi Kutnowskiej, w Kościele p.w. św. Jana Chrzciciela w Kutnie odsłonięta została pamiątkowa tablica ku czci księdza Franciszka Pruskiego – bohaterskiego kapłana rozstrzelanego w 1915 roku przez Niemców „pod stokami prochowni” w Kutnie. W 1964 roku, w Krośniewickich Kartkach Historycznych zamieszczono relację o tym wydarzeniu: „Ksiądz… Kontynuuj czytanie Rozstrzelanie ks. Franciszka Pruskiego przez Niemców w 1915 r.

Październik 1956 w Kutnie

19 października 1956 r. w Warszawie rozpoczęło obrady VIII Plenum KC PZPR, które powierzyło Władysławowi Gomułce funkcję I sekretarza KC PZPR. Gomułka w przemówieniu na Palcu Defilad zapowiedział szereg reform, zmierzających do demokratyzacji kraju. Wywołało to zrozumiały entuzjazm społeczeństwa, które liczyło na całkowite zerwanie ze „stalinizmem” w Polsce. W lutym 1956 roku na XX Zjedzie KPZR w Moskwie Nikita Chruszczow… Kontynuuj czytanie Październik 1956 w Kutnie

Dom Dochodowy Straży Ogniowej, w którym odczytany został Akt 5 listopada, fot. ze zbiorów ikonograficznych MRK

Akt 5 listopada 1916 roku i jego następstwa w Kutnie

Ogłoszenie przez władze niemieckie i austro-węgierskie w dniu 5 listopada 1916 roku proklamacji zawierającej obietnicę powstania Królestwa Polskiego, choć nie skutkowało natychmiastowym odzyskaniem niepodległości, to jednak przyczyniło się do nagłośnienia sprawy polskiej na arenie międzynarodowej i było przełomowym momentem walki Polaków o pełną suwerenność. W na terenach dawanego Królestwa Polskiego w dniu 5 listopada władze administracyjne zorganizowały okolicznościowe uroczystości. W… Kontynuuj czytanie Akt 5 listopada 1916 roku i jego następstwa w Kutnie

Kutnowskie obchody Święta Niepodległości w II RP

W pierwszym okresie istnienia II RP data obchodów Święta Niepodległości budziła spory i dopiero po przewrocie majowym w 1926 r. uznano dzień 11 listopada 1918 r. za właściwy. Podpisany został wówczas rozejm z Niemcami w Compiegne, a Rada Regencyjna przekazała Józefowi Piłsudskiemu władzę wojskową. Ostatecznie 11 listopada, jako oficjalne państwowe Święto Niepodległości, obchodzono dopiero w 1937 roku.  Pierwsze obchody Święta… Kontynuuj czytanie Kutnowskie obchody Święta Niepodległości w II RP

Pobyt Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Kutnie, w lutym 1949 roku.

12 listopada 1948 papież Pius XII mianował arcybiskupem gnieźnieńskim, a tym samym prymasem Polski, biskupa Stefana Wyszyńskiego. Ingres w Gnieźnie odbył się 2 lutego 1949 roku, a jadącego samochodem prymasa spotykały różne przeszkody i szykany ze strony władzy komunistycznej. Podobnie było podczas przejazdu z Gniezna do Warszawy. Przed Kutnem ks. Prymas napotkał na niespodziewaną przeszkodę, którą tak po latach wspominał:… Kontynuuj czytanie Pobyt Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Kutnie, w lutym 1949 roku.

Powstanie PZPR w Kutnie

15 grudnia 1948 roku w Warszawie rozpoczął się zjazd zjednoczeniowy Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Partii Socjalistycznej, w wyniku którego powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. W rzeczywistość PPR wchłonęła resztki niezależnych dotychczas struktur PPS. Komuniści stworzyli w ten sposób system monopartyjny PZPR, z przybudówkami w postaci Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego i Stronnictwa Demokratycznego, który przetrwał aż do 1989 roku. Proces likwidacji… Kontynuuj czytanie Powstanie PZPR w Kutnie

Koniec „Karnawału Solidarności” w Kutnie

13 grudnia 1981 roku gen. Wojciech Jaruzelski ogłosił wprowadzenie w Polsce stanu wojennego. W ten sposób skończył się ponad roczny okres legalnej działalności NSZZ „Solidarność”, zwany potocznie „Karnawałem Solidarności”. Stan wojenny oznaczał wycofanie się PZPR z dotychczasowych ustępstw na rzecz „Solidarności”. Władzę w kraju przejęła Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego, a na ulicach miast pojawiły się patrole MO i wojska. Wyłączono… Kontynuuj czytanie Koniec „Karnawału Solidarności” w Kutnie

Mieszkańcy Kutna wobec zabójstwa pierwszego Prezydenta RP Gabriela Narutowicza

Zamordowanie w dniu 16 grudnia 1922 roku pierwszego Prezydenta RP Gabriela Narutowicza wstrząsnęło polskim społeczeństwem. Polska stanęła w obliczu wybuchu wojny domowej, pomiędzy zwolennikami Narodowej Demokracji, a lewicą i „piłsudczykami”. Wieść o śmierci pierwszego Prezydenta RP, szybko obiegła cały kraj. W Kutnie jeszcze tego samego dnia na gmachach publicznych wywieszono czarne chorągwie. Magistrat Kutna, wspólnie z radą miejską, wysłał telegram… Kontynuuj czytanie Mieszkańcy Kutna wobec zabójstwa pierwszego Prezydenta RP Gabriela Narutowicza

Wielka rewia 2 Dywizji Kawalerii pod Kutnem w 1934 roku.

15 sierpnia 1934 roku z okazji Święta Żołnierza na terenie wojskowym w Malinie koło Kutna odbyła się rewia wojskowa 2 Dywizji Kawalerii. W uroczystości uczestniczył dowódca dywizji gen. Bolesław Wieniawa Długoszowski, władze samorządowe reprezentował starosta kutnowski Witold Pełczyński, a kutnowskie duchowieństwo proboszcz ks. Michał Woźniak. W zbiorach Muzeum Regionalnego w Kutnie zachowało się kilka fotografii z tego wydarzenia. Na uroczystości… Kontynuuj czytanie Wielka rewia 2 Dywizji Kawalerii pod Kutnem w 1934 roku.

Obóz Wielkiej Polski w Kutnie

Zamach majowy Józefa Piłsudskiego skłonił przywódców obozu narodowego do sięgnięcia po pozaparlamentarne metody działania, w walce z sanacją, o odebranie jej władzy. W grudniu 1926 roku Roman Dmowski utworzył Obóz Wielkiej Polski (OWP), organizację mająca na celu pozaparlamentarną konsolidację prawicy. W deklaracji ideowej mocno podkreślano więź narodu z Kościołem Katolickim i przywiązanie do tradycji. Postulowano stworzenie silnego państwa narodowego, a… Kontynuuj czytanie Obóz Wielkiej Polski w Kutnie

Śmierć kutnowskich milicjantów z rąk żołnierzy Armii Czerwonej

19 stycznia 1945 roku Armia Czerwona zdobyła Kutno. Początkowy entuzjazm społeczeństwa wobec „wyzwolicieli”, wkrótce wyparty został przez niechęć i przerażenie. Żołnierze sowieccy traktowali Polskę jako kraj „trofiejny” i grabili wszystko, co posiadało jakąkolwiek wartość. W sierpniu 1945 roku Komendant MO w Kutnie ppor. Lucjan Miszczak pisał: „… Niezmiennie potwierdzają się wypadki wszelkiego rodzaju kradzieży i popełniania nieetycznych czynów przez żołnierzy… Kontynuuj czytanie Śmierć kutnowskich milicjantów z rąk żołnierzy Armii Czerwonej

Sowieckie wyroki śmierci w Kutnie w styczniu 1945 roku

W lesie raciborowskim, koło Kutna znajduje się miejsce pamięci narodowej poświęcone rozstrzelaniu w lutym 1945 roku, nieznanego z imienia i nazwiska, oficera Armii Krajowej. Do dziś nie ma pewności, czy zamordowany tam został mjr Jerzy Sasin, komendant Obwodu AK Sokołów Podlaski i jeden z Żołnierzy Niezłomnych. Z relacji naocznego świadka wynika, że: „…Pewnego dnia żołnierze ci powiedzieli ojcu, że w… Kontynuuj czytanie Sowieckie wyroki śmierci w Kutnie w styczniu 1945 roku

Represje aparatu bezpieczeństwa wobec PSL w Kutnie w latach 1945 -1948

Początkowy entuzjazm społeczeństwa wynikający z zakończenia wojny stopniowo ustępował miejsca coraz to bardziej wrogim nastrojom wobec otaczającej rzeczywistości. Pojawiły się kłopoty z aprowizacją. Niezadowolenie wywoływały przymusowe dostawy dla wojska i mieszkańców miast. Gdy w czerwcu 1945 roku Stanisław Mikołajczyk przybył do Polski witały go uszczęśliwione tłumy. Widziano w nim męża stanu, następcę Wincentego Witosa, który wie, jak uwolnić Polskę z… Kontynuuj czytanie Represje aparatu bezpieczeństwa wobec PSL w Kutnie w latach 1945 -1948

Obchody imienin marszałka Józefa Piłsudskiego w Kutnie

W okresie II Rzeczypospolitej obchody imienin Józefa Piłsudskiego były organizowane w sposób bardzo uroczysty. Od 1931 roku 19 marca był dniem wolnym od zajęć, a w szkołach organizowano uroczyste akademie i odczyty. Rządy sanacyjne stawiały sobie za cel wychowanie młodzieży w duchu propaństwowym. Szkoła przedwojenna miała za zadanie nauczyć młodych Polaków szacunku do symboli i tradycji niepodległościowych oraz postępowania w… Kontynuuj czytanie Obchody imienin marszałka Józefa Piłsudskiego w Kutnie

Kutnowskie „cegiełki wawelskie”

Na murze wawelskim, przy drodze prowadzącej do Bramy Herbowej, umieszczonych jest kilkaset  tabliczek kamiennych. Z tablicy informacyjnej można się dowiedzieć, że są to „cegiełki wawelskie”, upamiętniające akcję zbierania funduszy na odnowienie Wawelu w okresie II RP. Do 1936 roku odnotowano 6329 wpłat za całego świata, a wśród nich pięć pochodziło z Kutna. W 1921 roku prof. Adolf Szyszko – Bohusz wystąpił… Kontynuuj czytanie Kutnowskie „cegiełki wawelskie”

Stary Rynek w Kutnie (obecnie Plac Wolności)

Najstarsze ślady osadnictwa wywodzące się z przełomu XIII / XIV wieku umiejscawia się w obrębie północnej pierzei Starego Rynku. Stopniowo luźna zabudowa placu została zamknięta przez budynki mieszczańskie. Układ urbanistyczny placu został uzupełniony przez kościół parafialny wraz z cmentarzem (istniejącym tu do 1811 roku) i budynkami parafii. Rozwój osadnictwa wiązał się z usytuowanym tu skrzyżowaniem traktów wiodących z Płocka do… Kontynuuj czytanie Stary Rynek w Kutnie (obecnie Plac Wolności)

Prawda o Zbrodni Katyńskiej w okresie PRL z perspektywy mieszkańców Kutna

Po II wojnie światowej prawdziwa pamięć o Zbrodni Katyńskiej w Polsce była zakazana. Obowiązywała oficjalna wersja, że mordu na polskich oficerach dokonali Niemcy. W styczniu 1944 roku, specjalna komisja sowiecka pod przewodnictwem N. Burdenki, ogłosiła „raport”, w którym na podstawie sfabrykowanych dowodów i nieprawdziwych zeznań świadków stwierdzono, że: „Polacy rozstrzelani zostali przez Niemców jesienią 1941 r.”. W Polsce Ludowej za… Kontynuuj czytanie Prawda o Zbrodni Katyńskiej w okresie PRL z perspektywy mieszkańców Kutna

Marsz 37 Pułku Piechoty na Warszawę i udział w walkach podczas przewrotu majowego w 1926 roku.

95 lata temu Józef Piłsudski dokonał „zamachu na demokrację”. „Samotnik z Sulejówka” zarzucał ówczesnym elitom znajdującym się u władzy niski poziom moralny i partykularyzm i głosił hasło „sanacji moralnej”. Przed wieczorem 12 maja 1926 r. padły pierwsze strzały, a rząd Wincentego Witosa ogłosił stan wojenny. Początkowa demonstracja siły piłsudczyków przekształciła się w zamach, pociągając za sobą ofiary wśród żołnierzy i… Kontynuuj czytanie Marsz 37 Pułku Piechoty na Warszawę i udział w walkach podczas przewrotu majowego w 1926 roku.

Powrót 37 PP do Kutna po przewrocie majowym

19 maja 1926 roku do Kutna dotarła informacja o powrocie do miasta dwóch batalionów 37 PP biorących udział w walkach w Warszawie po stronie wojsk popierających Józefa Piłsudskiego. Wczesnym rankiem 20 maja komendant kutnowskiego Związku Strzeleckiego Konrad Łukasiński zarządził zbiórkę ok. 100 członków związku na Starym Rynku i wspólnie z orkiestrą Ochotniczej Straży Ogniowej strzelcy udali się na dworzec kolejowy,… Kontynuuj czytanie Powrót 37 PP do Kutna po przewrocie majowym

„Kopiec Kościuszki” w Kutnie, niedokończone dzieło dr. A. Troczewskiego

Dr Antoni Troczewski przez prawie 40 lat swojego życia w Kutnie był inicjatorem wielu, przedsięwzięć społecznych, gospodarczych i politycznych. Jesienią 1917 roku w związku z przypadającą wówczas 100. rocznicą śmierci Tadeusza Kościuszki, doktor wystąpił z pomysłem usypania przez młodzież szkolną kopca na cześć naczelnika powstania kościuszkowskiego. 15 października 1917 roku kutnowskie koło Polskiej Macierzy Szkolnej zorganizowało patriotyczne uroczystości, których kulminacyjnym… Kontynuuj czytanie „Kopiec Kościuszki” w Kutnie, niedokończone dzieło dr. A. Troczewskiego