W 2021 roku Piknik Saski odbył się pod hasłem TRADYCJA KRÓLEWSKICH ŁOWÓW. Temat tegorocznego wydarzenia jest częścią projektu edukacyjnego organizowanego wspólnie przez Fundację Promocji Kultury Otwarte, Muzeum Teatralne w Warszawie, Muzeum Regionalne w Kutnie oraz Muzeum Wnętrz w Otwocku Wielkim, oddział Muzeum Narodowego w Warszawie. Wydarzenie nawiązywało do jednego z najważniejszych ceremoniałów dworskich, jakim było polowanie i związana z nim obyczajowość.
Polowania były przede wszystkim okazją do spotkań towarzyskich, a także umożliwiały prowadzenie zakulisowych rozmów i zawieranie umów. Wywarły duży wpływ na rozwój sztuki rzemiosł, a nawet małej architektury.
W ramach tegorocznego wydarzenia przywołane zostały najważniejsze aspekty dotyczące tradycji łowów, głównie w takich dziedzinach, jak: muzyka, teatr, moda, artystycznie wykonana broń, naczynia powitalne, malarstwo oraz kulinaria. Malarstwo i teatr dokumentowały ważne ze względów politycznych spotkania władców. Reprezentacyjne portrety w najmodniejszych fasonach strojów myśliwskich z odpowiednimi akcesoriami mody i bronią są cennym źródłem do badań naukowych.
Królewskie łowy były także ważnym elementem oficjalnej propagandy. W 1792 roku Wojciech Bogusławski przygotował w Teatrze Narodowym specjalne wystawienie sztuki, pt. „Henryk VI na łowach”, które ukazywało króla jako sprawiedliwego władcę przejętego losem wszystkich obywateli. Odnosiło się to bezpośrednio do osoby Stanisława Augusta Poniatowskiego jako dobrego króla. Przedstawienie to było na tyle popularne, że na jego podstawie Karol Kurpiński (patron Państwowej Szkoły Muzycznej w Kutnie), wybitny polski kompozytor 1 poł. XIX wieku, stworzył operę. Utwory muzyczne i baletowe o tej tematyce powstawały jeszcze w XX wieku.
Muzyka jest nie tylko tłem przedstawień, w których ukazane są królewskie polowania, a wręcz istotną częścią tradycji polowań. W okresie baroku muzyka, określana jako myśliwska, autorstwa wybitnych kompozytorów, przeżyła swój szczyt popularności. Utwory te stanowiły kanon nie tylko podczas polowań, ale i poza nimi były grane na wystawnych ucztach. Sygnały i kompozycje używane podczas kolejnych faz polowania miały być nie tyle słyszalne, co informujące o przyjemności przebywania wśród natury. Śpiew zaś jednoczył kompanów, towarzyszył spotkaniom w lesie, przy ognisku, stwarzał poczucie więzi, wspólnoty.
Historia królewskich polowań, ilustrowana materiałami ikonograficznymi z epoki, była prezentowana na wystawie plenerowej. Na najwybitniejszych przykładach rzemiosła tamtej epoki zaprezentowane były rodzaje broni ze szczególnym uwzględnieniem technik produkcji i ich dekoracji. Portrety ukazywały męskie i damskie stroje myśliwskie. Odrębnie omówione były instrumenty muzyczne używane podczas polowań oraz historia rozwoju muzyki im towarzyszącej. Zdjęcia instrumentów pochodziły z nieznanej szerzej kolekcji polskiego muzyka, pedagoga, wybitnego oboisty prof. Stanisława Malikowskiego. Fragmenty libretta opery “Henryk VI na łowach” towarzyszyły planszom dotyczącym historii spektaklu Wojciecha Bogusławskiego.
Dr Piotr Stasiak
Zastępca Dyrektora Muzeum Regionalnego w Kutnie
