Pałac Saski w Kutnie – świadek unii polsko-saskiej – dziedzictwo, które warto odkrywać na nowo.

W powszechnej świadomości epoka panowania dynastii Wettynów w Polsce nadal bywa postrzegana przez pryzmat tzw. „czarnej legendy” – negatywnego wizerunku kształtowanego od połowy XVIII wieku przez państwo pruskie. To właśnie pruska propaganda, m.in. pióra Karla Poellnitza czy Paula Haake, a później również literatura popularna (Kraszewski, Jasienica), utrwaliły fałszywe obrazy „zdegenerowanych Sasów” – obraz, który przez dekady powielano bez większej refleksji.

Dopiero w drugiej połowie XX wieku, dzięki pracom prof. Jacka Staszewskiego i polsko-saskim inicjatywom badawczym, rozpoczęła się rewizja tego krzywdzącego spojrzenia. Coraz wyraźniej widać, że okres unii personalnej Polski i Saksonii był czasem intensywnych przemian, kontaktów kulturowych i politycznych, a także rozwoju sztuki, architektury i nauki.

Pałac podróżny Augusta III – wyjątkowy zabytek na mapie Polski

Materialnym symbolem tego wspólnego dziedzictwa jest Pałac Saski w Kutnie – unikalny zabytek z czasów Augusta III Sasa, ostatniego króla Polski z dynastii Wettynów. Wzniesiony w 1750 roku na królewskie polecenie, był jednym z kluczowych punktów nowego traktu pocztowego łączącego Warszawę i Drezno przez Poznań. Królewska podróż trwała sześć dni – Kutno stanowiło jeden z najważniejszych etapów, oferując komfortowe zaplecze logistyczne dla monarchy i jego świty.

Pałac pełnił swoją funkcję do śmierci króla w 1763 roku. Przez kolejne dekady zmieniał właścicieli i funkcje – od rezydencji przez sklepy i punkty usługowe, aż do dramatycznego pożaru w 2003 roku. W 2015 roku rozpoczęto jego gruntowną rewitalizację – dziś stanowi siedzibę Muzeum Pałac Saski w Kutnie.

Architektura, która łączy style i epoki

Budynek to jedyny w Polsce świecki zabytek architektury drewnianej w stylu baroku drezdeńskiego, który przetrwał do naszych czasów. Jego forma łączy elementy rezydencji królewskiej z funkcją zajazdu. Jest to zatem nie tylko architektoniczna perełka, ale też żywa pamiątka politycznej i kulturowej unii Polski i Saksonii.

Misja muzeum – historia żywa

Muzeum Pałac Saski w Kutnie nie tylko opiekuje się tym unikatowym zabytkiem, ale również aktywnie promuje dziedzictwo epoki saskiej. Poprzez wystawy, wydarzenia edukacyjne, koncerty i rekonstrukcje historyczne muzeum przybliża codzienność i kulturę XVIII wieku – czasy przemian, eksperymentów i przepływu idei między Wschodem a Zachodem Europy.

Dzięki współpracy z lokalnymi organizacjami, takimi jak Kutnowskie Towarzystwo Historyczne czy zespół La Dance Kutno, historia staje się namacalna i obecna – nie tylko w salach wystawowych, ale także na ulicach, placach i w sercach mieszkańców.